Samochody osobowe - Polska: książki - historia i modele

Polskie fabryki samochodów 1946-1989

Aby historia dziejów polskich fabryk samochodów mogła być rzetelnie przygotowana, autor musiał na nie spojrzeć z dystansu, obiektywniej. Dbał jednocześnie, by nie umknęły mu z pamięci ważne wydarzenia. Skrupulatnie zbierał materiały, czego owocem jest książka, którą oddajemy w Państwa ręce.

W publikacji opisane zostały fabryki tzw. finalnych producentów samochodów i PIMot. (uwzględniono także Wytwórnię Sprzętu Komunikacyjnego w Mielcu, która wprawdzie należała do przemysłu lotniczego, ale także wytwarzała samochody). Kolejne rozdziały zawierają informacje o ich historii i dokonaniach w okresie od zakończenia II wojny światowej do upadku ustroju komunistycznego w 1989 roku.

Opisy fabryk poprzedzono rozdziałami wprowadzającymi, zawierającymi informacje o początkach polskiego przemysłu samochodowego i jego sytuacji w socjalistycznej Polsce Ludowej. Wymieniono także producentów nadwozi specjalizowanych i specjalnych.
Po transformacji ustrojowej państwa i wprowadzeniu wolnego rynku omawiane fabryki nie sprostały zewnętrznej konkurencji.

Przejęły je różne organizacje, także zagraniczne, lub po prostu upadły. Warto jednak zachować w pamięci dokonania tych zakładów, które zgrupowane w ZPMot. i noszące znak POLMO tworzyły duży socjalistyczny koncern motoryzacyjny - będący wówczas ważną gałęzią polskiego przemysłu.
Książka zawiera m.in. opisy fabryk samochodów w: Lublinie, Starachowicach, Bielsku-Białej, Warszawie, Poznaniu, Jelczu, Sanoku, Mielcu, Nysie.

Montownie samochodów w II Rzeczypospolitej

Montownie samochodów stanowiły ważny dział polskiego przemysłu motoryzacyjnego w okresie dwudziestolecia międzywojennego. W książce autor opisuje kulisy ich powstania, etapy działalności i program produkcyjny.
Opracowanie ma charakter pionierski; przybliża wiele mało znanych faktów z historii krajowej motoryzacji, a niektóre z zawartych w nim ilustracji są publikowane po raz pierwszy.

Oprócz zakładów zlokalizowanych w granicach II Rzeczypospolitej uwzględniono także montownię pojazdów Hudson i Essex (Hudsexway), działającą na terenie Wolnego Miasta Gdańska. Cenne uzupełnienie publikacji tworzą zestawione w tabelach dane techniczne opisywanych modeli i informacje statystyczne dotyczące liczby zmontowanych egzemplarzy.
Zbierając materiały do książki, autor sięgał zarówno do źródeł współczesnych - krajowych i zagranicznych, jak i do oryginalnych wydawnictw prasowych, firmowych i reklamowych z epoki.

Spis treści:
- Od autora
- "Elibor" 1920-1927
- Towarzystwo Budowy Samochodów "As" 1926-1930
- Zjednoczone Fabryki Maszyn i Samochodów "Oświęcim-Praga" SA 1929-1938
- General Motors w Polsce 1928-1931
- Polskie Towarzystwo Samochodów Citroën 1930-1934
- Polski Fiat 1932-1935
- Lilpop, Rau & Loewenstein 1936-1939
- Zakłady Samochodowe Wspólnoty Interesów SA 1939
- Montownia poza granicami RP - Hudsexway z Wolnego Miasta Gdańska 1928-1933
- Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce "Fablok" SA 1939
- Podsumowanie
- Bibliografia
- Indeks osób

Producenci nadwozi samochodowych w II Rzeczypospolitej

Popularna, bogato ilustrowana i udokumentowana książka zawierająca przegląd zakładów wytwarzających nadwozia samochodowe w II Rzeczypospolitej, poprzedzony obszernym zarysem historii przemysłu karoseryjnego na świecie do drugiej wojny światowej wraz z opisem ewolucji konstrukcji i technologii nadwozi.
Opisano następujące zakłady:
- "Brzeskiauto" 1925-1941
- Zakłady Mechaniczne Plage i Laśkiewicz 1924-1933
- Szydłowiecką Fabrykę Braci Węgrzeckich 1923-1934
- Zakłady Przemysłowe "Bielany" SA 1931-1944
- Wytwórnię Karoserii i Przyczepek Samochodowych Józef Zagórski 1938-1939
- Centralne Warsztaty Samochodowe (CWS) 1918-1928
- Państwowe Zakłady Inżynierii (PZInż.) 1928-1939
- oraz innych producentów nadwozi w II RP i w Wolnym Mieście Gdańsku.

Autor przedstawia kulisy ich powstania, etapy działalności i program produkcyjny. Opracowanie ma charakter pionierski; przybliża wiele mało znanych faktów z historii krajowej motoryzacji, a niektóre z zawartych w nim ilustracji są publikowane po raz pierwszy.
Zbierając materiały do książki, autor sięgał zarówno do źródeł współczesnych - krajowych i zagranicznych, jak i do oryginalnych wydawnictw prasowych, firmowych i reklamowych z epoki.
Publikacja zainteresuje nie tylko liczne grono miłośników polskiej motoryzacji i amatorów samochodów zabytkowych, ale także wszystkie osoby pasjonujące się historią gospodarczą II Rzeczypospolitej.

Polskie samochody osobowe z lat PRL - Produkcja seryjna

Polskie samochody osobowe lat PRL to
- chluba naszego niegdyś prężnego przemysłu motoryzacyjnego;
- spełniające się marzenia setek tysięcy Polaków;
- przedmiot prestiżu społecznego;
- impuls do rozwoju turystyki, pierwsze wakacje nad morzem lub w górach, pierwszy wyjazd zagraniczny do zaprzyjaźnionego NRD, Czechosłowacji lub słonecznej Bułgarii;
- towar eksportowy ze znaczkiem "Made in Poland";
- codzienność nas wszystkich.

Dziesiątki powodów, dlaczego wspominamy Warszawy, Syreny, Mikrusy, Polskie Fiaty czy ekskluzywnego w swoim czasie Poloneza. Dziesiątki nostalgicznych wspomnień czasów, być może niezbyt doskonałych pod wieloma względami, ale posiadających swój miły koloryt dnia codziennego i... niecodziennego, gdy stawaliśmy się posiadaczami SAMOCHODU. Czasami pierwszego w historii rodziny.

Polski przemysł samochodowy produkował setki tysięcy aut osobowych różnych typów i różnego przeznaczenia. Warszawy i Polskie Fiaty 125p powstawały głównie dla urzędów i instytucji państwowych.
Samochodami "dla Kowalskiego" były Syreny, Mikrusy i nasz sztandarowy wóz ludowy, Polski Fiat 126p. Oprócz tego nasze fabryki opuszczały jeszcze inne samochody osobowe, czy to produkowanych, czy tylko montowanych w naszym kraju.
Starszym Czytelnikom niniejsza książka pozwoli po raz kolejny zasiąść w ich dawnym samochodzie. Młodym Czytelnikom unaoczni opowieści rodziców i dziadków. Mamy nadzieję, że jednych i drugich bardzo ucieszy ta podróż.

Pierwsze były Stary: Historia produkcji pojazdów w Polsce Ludowej

Książka Z. Podbielskiego stanowi pierwszą kompleksową i szczegółową historię polskiego przemysłu motoryzacyjnego w latach 1945-1990. Autor opisuje wszystkie pojazdy produkowane seryjnie oraz istniejące w formie prototypów, począwszy od pierwszych, wyprodukowanych w 1948 roku samochodów ciężarowych Star 20.
Zakres obejmuje różne typy samochodów ciężarowych, samochody osobowe, pojazdy dostawcze i rolnicze, samochody specjalne (ambulanse, cysterny, wozy straży pożarnej, śmieciarki, wywrotki i inne), autobusy, motocykle i skutery. Tekst uzupełniają szczegółowe dane techniczne dla licznych typów pojazdów, a także 350 fotografii i rysunków technicznych.

Zdzisław Podbielski, wiodący dziennikarz motoryzacyjny o bogatym doświadczeniu, napisał tysiące materiałów prasowych i jest autorem 30 książek. Jego ekspertyza wynika z wieloletniej pracy w Przemysłowym Instytucie Motoryzacji w Warszawie.

Samochody PRL-u

Lektura Samochodów PRL-u zabierze nas w fascynującą podróż w czasy, gdy polski przemysł motoryzacyjny wytwarzał corocznie kilkaset tysięcy pojazdów. Produkowane one były w kilkunastu fabrykach. Kolejne dziesiątki, jeśli nie setki, zakładów wykonywały poszczególne elementy, tworząc w ten sposób tę gałąź gospodarki narodowej.

Książka prezentuje kultowe polskie pojazdy m.in. Mikrusa, Warszawę, Syrenę i Fiata 126p. Przedstawia opisy samochodów ciężarowych i dostawczych oraz autobusów. Jeden z rozdziałów poświęcony został pojazdom rolniczym - ciągnikom i kombajnom.

Publikacja prezentuje również, niestety nie wdrożone do produkcji, prototypy samochodów, które często zarówno stylistyką jak i parametrami technicznymi, nie odbiegały od ówczesnych światowych standardów.
Dzięki współpracy z fabrykami produkującymi samochody w czasach Polski Ludowej oraz ich współczesnymi następcami, książkę wzbogaciły setki interesujących zdjęć.

Samochody ze Śląska 1971-2018

W tej bogato ilustrowanej monografii zaprezentowano pojazdy produkowane seryjnie i montowane przez WSM (Wytwórnię Sprzętu Mechanicznego), FSM (Fabrykę Samochodów Małolitrażowych) oraz spółki Fiat Auto Poland i FCA Poland (Fiat Chrysler Automobiles) w Bielsku-Białej i Tychach.
Uwzględniono także projekty, makiety i prototypy opracowywane w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Samochodów Małolitrażowych, a potem w BOSMAL-u.
Podano historię i okoliczności powstania tych pojazdów, rozwój ich konstrukcji oraz podstawowe dane techniczne i statystyczne.

Publikacja obejmuje lata 1971-2018. Zamieszczono w niej wiele archiwalnych, dotychczas niepublikowanych zdjęć i rysunków. Przedstawiono m.in. następujące samochody:
- WSM/FSM Syrena
- Polski Fiat 126p, Polski Fiat 127p
- Beskid, Fiat Cinquecento
- Fiat Uno, Fiat Siena/Palio Weekend, Fiat Seicento, Fiat Panda II, Fiat 500/500C
- Abarth 500/595/695
- Ford Ka II
- i Lancia Ypsilon II.
Opisano również liczne wersje limitowane i odmiany wyposażeniowe poszczególnych modeli.

Samochody z Wielkopolski 1971-2020

Bogato ilustrowana książka poświęcona kulisom budowy prototypów samochodów dla rolnictwa i uruchomieniu produkcji modelu Tarpan 233 oraz jego odmian pochodnych. Scharakteryzowano w niej różne wersje samochodu rolniczego Tarpan oraz jego następcy - terenowego Tarpana Honkera.
Przedstawiono również wiele dotychczas niepublikowanych zdjęć opisywanych pojazdów.

Opisano także przejęcie bankrutującej Fabryki Samochodów Rolniczych przez koncern Volkswagen AG, który wdrożył w niej najpierw montaż, a później produkcję samochodów grupy VAG. Uwzględniono montowane w Wielkopolsce modele następujących marek: Skoda, Seat, Volkswagen i Audi, jak również produkowane później w nowo wybudowanych fabrykach samochody Volkswagen Caddy, Volkswagen Transporter i Volkswagen Crafter oraz MAN TGE.

Karetki pogotowia ratunkowego PRL

Jest to kolejny tom z serii "Historia motoryzacji w PRL". Zawiera opisy wszystkich typów karetek pogotowia ratunkowego oraz innych pojazdów zaprojektowanych i produkowanych dla służby zdrowia, jak też wozów prototypowych i takich, które pozostały jedynie na deskach kreślarskich. Przedstawiono także sanitarki wojskowe i autobusy, które podczas klęsk żywiołowych lub wojny, po zdemontowaniu siedzeń i założeniu wsporników dla noszy, miały służyć do transportu rannych.

Książka jest zilustrowana kilkuset zdjęciami i rysunkami technicznymi, w większości dotąd niepublikowanymi.