Stoomlocomotieven - Nederland: boeken - per serie

De breedspoorlokomotieven van de H.IJ.S.M.

De Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM), opgericht in 1837, plaatste in juli 1838 een bestelling voor vier locomotieven met de asindeling 1A1 in Engeland. Deze locs kregen de namen Snelheid, Arend, Hoop en Leeuw.
Op 20 september 1839 trokken de Arend en de Snelheid de openingstrein van de eerste Nederlandse spoorlijn tussen Amsterdam en Haarlem.

Deze spoorlijn, bekend als de Oude Lijn, werd in 1842 naar Leiden uitgebreid, gevolgd door Den Haag in 1843 en Delft en Rotterdam in 1847. Oorspronkelijk had deze lijn een spoorwijdte van 1945 mm, terwijl latere spoorlijnen het gebruikelijke normaalspoor (1435 mm) hanteerden.
Dit boek omvat een gedetailleerde beschrijving van de breedspoortijd (1839-1866) en vertelt tevens het ontstaansverhaal van de Nederlandse en Belgische spoorwegen.

Stoomlocomotieven Serie HSM 501-535 (NS-serie 2100) - De laatste HSM-sneltreinlocomotieven

In 1914 nam de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij vijf sneltreinlocomotieven van de serie 500, gebouwd door Schwartzkopff in Berlijn, in dienst. In tegenstelling tot andere Nederlandse spoorwegmaatschappijen koos de HSM voor een compacte, fraai vormgegeven 2B-locomotief met hoge rustende wieldruk, wat beperkte inzetbaarheid veroorzaakte, voornamelijk op de Oude Lijn (Amsterdam CS - Rotterdam DP) en later ook in Roosendaal en het Belgische Essen.

De serie 500, bestaande uit 35 locomotieven, werd zowel in Duitsland als door de Nederlandsche Fabriek van Werktuigen en Spoorwegmaterieel (Werkspoor) in Amsterdam gebouwd.
Door de Eerste Wereldoorlog liep de aflevering van de 506-535 vertraging op, waardoor de serie pas eind 1920 volledig was. Ondanks de bijnaam "Blikken Tinus" bleken de locomotieven, genummerd als 2101-2135 na overname door NS in 1921, uitstekend te presteren.

Het boek behandelt de geschiedenis, constructie en dienstuitvoering van deze machines, geïllustreerd met veel nooit eerder gepubliceerde foto's en tekeningen.
De laatst overgebleven 2100, de 2104, kreeg na buitendienststelling in 1954 een plek in het Nederlands Spoorwegmuseum in Utrecht, waar ze vandaag bewonderd kan worden.

Stoomlocomotieven Serie NCS 71-78 (NS 3600)

De NCS (Nederlandsche Centraal-Spoorweg-Maatschappij) werd opgericht om verschillende steden in het centrum van Nederland, waaronder Utrecht, Amersfoort en Zwolle, met elkaar te verbinden.
In 1919 werd de NCS met al het materieel geïntegreerd in de Nederlandse Spoorwegen (NS).

De NS serie 3600 was een geliefd locomotief-type. Ondanks dat er slechts 8 exemplaren bestonden, spraken ze gedurende hun levensduur van 1910-1953 tot de verbeelding door hun unieke bouw. Ze stonden bekend als 'Zeppelins'.
Het boek omvat meer dan 80 zwart-witfoto's, talrijke tekeningen en tabellen, en een uitgebreide bronvermelding. Een prachtig werk voor allen die geïnteresseerd zijn in stoomwerktuigbouw en de geschiedenis van locomotieven.

Stoomlocomotieven Serie SS 685-799 (NS 3700) - De geschiedenis van de Jumbo's

De serie 3700 van de Nederlandse Spoorwegen is ongetwijfeld de meest succesvolle sneltreinlocomotiefserie die ooit in ons land dienst heeft gedaan. Oorspronkelijk ontworpen voor de diverse D-treinen op het 123 kilometer lange traject Amsterdam Weesperpoort - Emmerik, verscheen een groeiend aantal van deze 2C-locomotieven geleidelijk ook op andere lijnen.

Tussen 1910 en 1921 werden in opdracht van de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen in totaal 115 locomotieven van serie 3700 gebouwd door gerenommeerde fabrieken als Beyer Peacock, Werkspoor, Hanomag en Henschel. Schwartzkopff leverde in 1928 de laatste vijf locomotieven (3816-3820) met grotere cilinders.
Tot het einde van de stoomtractie bij NS in 1958 waren deze locomotieven wijdverspreid in het hele land voor zowel personen- als goederentreinen. Met een drijfwielmiddellijn van 1850 mm waren ze zowel technisch als esthetisch zeer succesvol en universeel inzetbaar.

Op 7 januari 1958, toen NS officieel afscheid nam van de stoomtractie, reed locomotief 3737 geschiedenis door als laatste vertegenwoordiger van serie 3700 een afscheidsrit Geldermalsen - Utrecht te maken. Daarna ging hij naar het Nederlands Spoorwegmuseum.

Dit boek beschrijft serie 3700 vanaf de tekentafel tot aan de sloop, met aandacht voor constructiewijzigingen en een gedetailleerde beschrijving van de dienstuitvoering. De tekst wordt ondersteund door vele niet eerder gepubliceerde foto's en tekeningen.

Stoomlocomotieven NS-serie 3900 - De laatste Nederlandse sneltreinlocomotieven

In de late jaren twintig van de vorige eeuw, toen de elektrificatie van het Nederlandse spoorwegnet langzaam vorderde, ontstond de behoefte aan een krachtigere opvolger van de succesvolle 2'C-serie 3700. Met behoud van dezelfde asopstelling ontwierp de afdeling Locomotiefbouw van de Nederlandsche Spoorwegen een machine die veel kenmerken deelde met haar directe voorgangster, maar zich vooral onderscheidde door een grotere ketel en forsere cilinders. Hierdoor nam het vermogen toe met ongeveer vijftien procent ten opzichte van de 3700'en.

Dit boek vertelt de volledige geschiedenis van de NS-serie 3900, de laatste Nederlandse sneltreinlocomotieven.

Stoomlocomotieven Serie SS 1201-1240 (NS-serie 6000) - De 2'C2' tenderlocomotieven van de Staatsspoorwegen

In 1913 werden zes tenderlocomotieven met de asindeling 2'C2' geïntroduceerd door de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen. Afgeleid van de eerder gebouwde 2'C-sneltreinlocomotieven serie 700 waren ze bedoeld voor de route Amsterdam Weesperpoort - Rotterdam Maas via Breukelen.
Beyer Peacock in Manchester vervaardigde in totaal 40 van deze locomotieven, ook bestemd voor de lijnen Utrecht - Den Haag, Nijmegen - Arnhem en Venlo - Maastricht.

De Eerste Wereldoorlog liet zijn sporen na: veertien 1200'en bereikten Nederland niet en werden in beslag genomen door de Britse Railway Operating Division. In 1921 kregen de overgebleven 26 locomotieven de NS-serieaanduiding 6000. Lange tijd waren ze actief voor forensentreinen tussen Amsterdam en het Gooi. Ze waren gestationeerd in depot Hilversum.

Dit boek biedt een gedetailleerde beschrijving van deze elegante tenderlocomotieven, van ontwerp tot sloop, met bijzondere aandacht voor machines die nooit op Nederlandse bodem hebben gereden. De serie 6000 wordt tot leven gebracht door praktijkverhalen van voormalige machinisten, vergezeld van een uitgebreide verzameling foto's en tekeningen.

Stoomlocomotieven NS-serie 6100 - De geschiedenis van de Tenderjumbo's

In 1929 werden tien locomotieven van de serie 6100 bij de Nederlandse Spoorwegen in gebruik genomen, vervaardigd door Hohenzollern en Werkspoor. Oorspronkelijk gestationeerd in Hilversum, bedienden deze tenderlocomotieven zware forensentreinen van Amersfoort en Utrecht naar Amsterdam en sneltreinen tussen Twente en de hoofdstad. Na de spoorwegstaking van 1944 verhuisde de serie hoofdzakelijk naar Amersfoort.

Na de oorlog bevonden de zeven overgebleven 6100'en zich aanvankelijk in depot Hengelo, waar ze onder andere dienstdeden voor treinen met Britse verlofgangers naar en van Bentheim. Twee locomotieven hielden het vol tot de volledige ontstoming bij de NS in 1958, met weinig opvallende diensten vanuit depot Maastricht.

Dit boek biedt niet alleen een beschrijving van de aanloop tot de bouw en proefritten tussen Zwolle en Groningen, maar ook een overzicht van constructiewijzigingen, 29 jaar dienst en de uiteindelijke ondergang van deze serie. De tekst wordt geïllustreerd met veel niet eerder gepubliceerde foto's, tekeningen en documenten.